Onderwaterdetective worden: Irrationaliteit omarmen bij het nemen van beslissingen

Wat drijft werkelijk onze keuzes? Zou er zoiets zijn als een 'onder-de-oppervlakte-DNA' dat samen met ons hoofd of onze cognitieve capaciteiten de kern vormt van wie we zijn.

Een patroon dat ons niet alleen ontroert, maar ons mogelijk ook gevangen houdt in zijn complexiteit. Dit geleefde leven onder het oppervlak vertaalt de wereld om ons heen misschien wel naar onze subjectieve ervaringen en geeft vorm aan de manier waarop we de werkelijkheid zien en ermee omgaan.

De metafoor van de "onderwaterdetective" nodigt ons uit om onder het oppervlak te duiken van wat rationeel lijkt en de verborgen stromingen bloot te leggen. We zijn er vaak trots op dat we rationele wezens zijn, maar dit is het probleem: de meeste van onze beslissingen zijn verre van puur logisch.

De illusie van rationaliteit

De kern van ons bestaan is het zogenaamde rationele verstand - het deel van ons dat voors en tegens afweegt, feiten verwerkt en uitkomsten evalueert. Maar als we eerlijk naar onze besluitvorming kijken, zien we al snel dat onderbuikgevoelens, emotionele impulsen en persoonlijke ervaringen, bewust en onbewust, de neiging hebben om veel meer te domineren dan koude, harde logica. Het is niet zo dat rationaliteit geen plaats heeft, we overschatten alleen vaak de rol ervan.

Neem de eenvoudigste beslissing: "ja" of "nee" zeggen. Hoewel het binair lijkt, zoals de logica van de informatica, is het veel complexer dan het lijkt. In mijn ervaring als ondernemer heb ik gemerkt dat veel mensen snel "nee" zeggen. Het is bijna hun standaardmodus. Ze weten precies wat ze niet willen, maar zelden wat ze wel willen. Aan de andere kant zijn er ook mensen die altijd "ja" zeggen, maar nooit doorzetten.

Het verschil tussen "ja" en "nee" zeggen lijkt misschien logisch, maar het is veel emotioneler. Als mensen "nee" zeggen, doen ze dat vaak om hun opties open te houden, zelfs de opties die ze nog niet ontdekt hebben. Aan de andere kant kan "ja" zeggen voelen als het sluiten van deuren voor alle andere opties omdat je voor één optie hebt gekozen.

En dan is er nog dat andere beest, emotionele druk. Velen zeggen "ja" omdat de sociale prijs van "nee" zeggen te hoog is.

Om gedrag echt te begrijpen, moeten we "onderwaterdetectives" worden en onze patronen onder het oppervlak analyseren die onze realiteit vormen.

De argumenten om dieper te duiken

Laten we een gewaagde hypothese onderzoeken: Als we een voller, gelukkiger en meer verbonden leven willen leiden, moeten we zowel rationaliteit als irrationaliteit omarmen. Dit betekent dat we de emotionele drijfveren moeten erkennen - zowel bij onszelf als bij anderen - en dat we onze vooroordelen moeten accepteren in plaats van te doen alsof we logische machines zijn.

We zijn vaak net rokers die de gezondheidsrisico's kennen, maar toch roken. Heb je ooit gekeken naar de grafische waarschuwingen op pakjes sigaretten? Er staat expliciet dat roken kan leiden tot de dood of vreselijke ziektes en toch blijven mensen roken. Waarom? Verslaving! Een irrationele kracht die diep in de menselijke natuur verankerd zit.

Op dezelfde manier zijn we verslaafd aan rationaliteit. Deze verslaving trekt ons weg en maakt ons vaak bang voor onze eigen irrationele impulsen. Maar mag ik je uitnodigen? Je moet niet bang zijn voor je irrationele kant. In plaats daarvan zou je het moeten omarmen.

Door ons meer bewust te worden van onze irrationele neigingen, kunnen we meer authentieke beslissingen gaan nemen. En raad eens? Misschien verdien je zelfs wel meer geld. Ja, inzicht in je emotionele landschap en wat je drijft tot irrationele beslissingen kan je een voorsprong geven in relatieschepen, maar ook in het bedrijfsleven.

Ben je nog steeds niet overtuigd?

Ga maar na: neem een groep van 100 studenten met veel potentieel van topuniversiteiten en plaats ze in een bedrijfsomgeving. Sommigen zullen sneller opklimmen naar een leidinggevende positie dan anderen. In het begin zijn ze allemaal even slim en bekwaam. Maar wat onderscheidt de leiders? Het is niet alleen hun intelligentie of technische vaardigheden. Het is hoe ze omgaan met hun emoties en navigeren in relaties. Met andere woorden, een "onderwaterdetective" worden van je eigen emotionele wereld is wat echt het verschil maakt. En het houdt nooit op. Het is geen trucje, het is een levenslange ontdekking.

Is er bewijs dat het belang van het omarmen van irrationaliteit ondersteunt? Absoluut. Hoewel je het zou kunnen definiëren als indirect, maar het is zo overweldigend dat ik mijn kans grijp.

Denk eerst eens aan het enorme aantal vooroordelen waar wij als volwassenen mee te maken hebben. Meer dan 250 soorten cognitieve, emotionele en sociale vooroordelen bepalen ons gedrag. We denken vaak dat wat we zien en horen bepaalt hoe we ons voelen, maar vaker wel dan niet is het omgekeerd: wat we van binnen voelen bepaalt hoe we de buitenwereld waarnemen. Onze emotionele toestand beïnvloedt direct onze realiteit, wat de reden is waarom twee mensen naar dezelfde situatie kunnen kijken en totaal verschillende dingen zien. Met meer dan 250 vooroordelen in het spel is het misschien tijd om te accepteren dat veel van ons gedrag inderdaad irrationeel is.

Dit brengt ons bij het concept van sociale intelligentie, dat is onderverdeeld in vier domeinen: zelfbewustzijn, zelfmanagement, sociaal bewustzijn en relatiemanagement. Hiervan boort alleen zelfbewustzijn direct je persoonlijke emotionele drijfveren aan. De andere? Dat zijn vooral dingen die je kunt leren. Een soort cognitieve processen. Dit verklaart het succes van cognitieve therapieën en empathietraining. Maar deze interventies krabben alleen aan de oppervlakte. Ze duiken niet in de diepere krachten die de manier bepalen waarop je door de wereld navigeert.

De waarheid is eenvoudig en het is iets wat je waarschijnlijk zou moeten uitprinten en aan de muur van je kantoor hangen. 'Je kunt niet repareren wat er aan de oppervlakte is als je niet bent gedoken naar wat er diep van binnen aan de hand is.'

In mijn eigen ervaring als diepteanalist heb ik uit de eerste hand gezien hoe krachtig onze irrationele kant kan zijn. Droomanalyse, actieve verbeelding en het verkennen van het onbewuste hebben tot diepgaande inzichten geleid. Om je een persoonlijk inzicht te geven: ik ben te vroeg geboren en heb mijn eerste twee maanden in een couveuse doorgebracht. Die vroege ervaring, waar ik geen controle over had, heeft veel van mijn emotionele en relationele leven gevormd. Deze diepe, vaak vergeten momenten kunnen een diepgaande invloed hebben op onze beslissingen zonder dat we het doorhebben.

En wat betreft in het diepe duiken ben ik niet de enige. Kijk naar de opkomst van niet-rationele praktijken zoals ademwerk, microdosering en Ayahuasca ceremonies. Deze praktijken boren iets oers aan dat diep transformerend werkt. En ze hebben iets heel eenvoudigs gemeen. Ze werken door onze cognitieve processen te omzeilen en in contact te komen met diepere, minder rationele delen van onszelf.

De gevolgen van rationaliteitsverslaving

Als we vasthouden aan het huidige rationaliteitsparadigma, komen we in de problemen. Ik geef je graag een aantal voorbeelden van waar onze huidige organisatie van de samenleving toe leidt.

We springen over emoties en ethiek heen Als we ons alleen op rationaliteit richten, negeren we de emotionele en ethische dimensies van onze beslissingen. We kunnen keuzes maken die er op papier goed uitzien, maar die diep verkeerd aanvoelen.

Wij veroorzaken milieuschade een puur rationele benadering van zakendoen en consumptie heeft geleid tot aantasting van het milieu. Efficiëntie en winst hebben voorrang gekregen op duurzaamheid en welzijn.

Sociale uitsluiting

In een hyperrationele wereld verliezen we het contact met ons emotionele zelf. De focus op productiviteit en meetbare resultaten is ten koste gegaan van betekenisvolle menselijke verbindingen.

Als we het eens zijn over dit soort gevolgen, hoe kunnen we dan nog beweren dat we rationele wezens zijn? Het is irrationeel om te denken dat we in een puur rationele luchtbel kunnen leven, losgekoppeld van onze emotionele en irrationele kanten. En toch is dat wat velen van ons proberen te doen, net zoals rokers de waarschuwingen op sigarettenpakjes negeren. Erger nog, een pakje kopen en cursussen volgen om rationeel te proberen onze irrationaliteiten te overwinnen.

 De weg vooruit is onderwaterdetective worden

We moeten onderwaterdetectives worden en dieper in ons onbewuste en irrationele zelf duiken om te onderzoeken wat onze beslissingen werkelijk drijft. Het gaat erom je natuur te kennen voordat je je opvoeding verzorgt. Door de emotionele en psychologische stromingen te begrijpen die onze keuzes bepalen, kunnen we beslissingen nemen die in overeenstemming zijn met ons ware zelf. Niet alleen de maatschappelijke of logische verwachtingen die ons worden opgelegd of de verwachtingen die we van onszelf eisen zonder te weten waarom.

 Uiteindelijk is rationaliteit slechts een deel van de vergelijking. Het is tijd om irrationaliteit niet langer te zien als een gebrek, maar als een kracht. Door onderwaterdetectives te worden, kunnen we de emotionele waarheden achter ons geleefde leven blootleggen en rijker, wijzer en betekenisvoller worden.

‍